Trẻ biếng ăn sau khi dùng thuốc kháng sinh

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ nội trú Hồ Thị Hồng Tho, Bác sĩ Nhi sơ sinh – Khoa Nhi – Sơ sinh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.

Nhiều bé viêm họng, ho, sốt, sổ mũi… đều được cha mẹ tự ý cho dùng kháng sinh hoặc sử dụng lại đơn cũ cho tình trạng mới. Tuy nhiên, kháng sinh lại gây nhiều tác dụng phụ đối với hệ tiêu hóa và miễn dịch, điển hình là trẻ biếng ăn sau khi dùng thuốc kháng sinh.

Kháng sinh có thể gây ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa gây rối loạn tiêu hóa (buồn nôn, chướng bụng, khó tiêu, ăn không ngon…). Hầu hết các vấn đề tiêu hóa sẽ biến mất sau khi trẻ ngừng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên có những tác dụng phụ nghiêm trọng hơn tùy thuộc vào cơ địa của trẻ, ví dụ:

• Khi trẻ bệnh, phản ứng chống nhiễm trùng của cơ thể sản sinh ra Cytokine, chất khiến trẻ chán ăn
• Cơn sốt làm khô dịch tiêu hóa nên sinh ra trẻ biếng ăn
• Một số thuốc ngấm vào máu, tiết qua dịch tiêu hóa (nước bọt) tạo cảm giác đắng miệng
• Trẻ phải uống nhiều loại thuốc làm đầy bụng, dạ dày không còn chỗ chứa thức ăn
• Nếu trẻ uống kháng sinh kéo dài (>14 ngày) có thể gây rối loạn vi khuẩn trong ruột, làm đi ngoài phân sống, phân nhầy, có máu; đi ngoài nhiều lần khiến cơ thể kiệt sức, lười ăn
• Sau khi uống một số thuốc, trẻ nôn mửa liên tục không kiểm soát được
• Trẻ lạm dụng kháng sinh nhiều hay bị ốm

Những tác dụng phụ trên dẫn đến trẻ uống kháng sinh xong lười ăn. Trong trường hợp này, cha mẹ nên xin ý kiến tư vấn của bác sĩ để điều chỉnh kịp thời, tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.

Nếu thấy trẻ uống kháng sinh xong lười ăn, cha mẹ có thể áp dụng các cách xử lý linh hoạt như sau:

• Không nên ép trẻ phải ăn như bình thường. Vì càng bị ép ăn trẻ càng sợ, sau này hết bệnh trẻ sẽ biếng ăn thật sự
• Nên chia nhỏ khẩu phần ăn thành các bữa ăn nhỏ, cho trẻ ăn từng chút một và ăn nhiều lần trong ngày để đảm bảo dễ hấp thu đủ lượng và đủ chất
• Chế biến những món ăn hàng ngày trẻ thích hoặc có mùi vị (chua, ngọt, thơm) và hình thức đẹp để hấp dẫn trẻ
• Ưu tiên các món ăn dễ tiêu hóa như cháo, bột, súp, canh rau có mùi thơm mà trẻ thích
• Cho trẻ uống nhiều nước theo các cách đa dạng như uống nước, sữa làm mát (để tủ lạnh), canh rau… để trẻ thích thú.
• Thận trọng khi dùng kháng sinh cho trẻ, chỉ nên dùng thuốc kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ.

Bản thân bệnh tật đã ảnh hưởng đến đường tiêu hóa, giảm cảm giác thèm ăn và khả năng tiêu hóa thức ăn của cơ thể. Việc cho trẻ sử dụng kháng sinh lại càng dễ dẫn đến mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây loạn khuẩn và rối loạn tiêu hóa kéo dài. Lời khuyên trong trường hợp này là cha mẹ hãy tăng cường năng lượng trong những bữa ăn nhẹ, bổ sung men tiêu hóa thông qua sữa chua, dùng thuốc bổ đa sinh tố và khoáng chất theo hướng dẫn của bác sĩ. Tùy cơ địa mỗi trẻ mà tình trạng trẻ biếng ăn sau khi ốm sẽ cải thiện nhanh hay chậm.

Biếng ăn sau khi dùng thuốc kháng sinh có thể ảnh hưởng trực tiếp tới thể trạng, sức khỏe của trẻ. Phụ huynh nên phối hợp nhiều biện pháp điều trị biếng ăn dưới sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.

Trường hợp trẻ biếng ăn kéo dài, kém hấp thu, chậm phát triển cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp trẻ ăn ngon miệng. Cha mẹ có thể bổ sung dưỡng chất qua đường ăn uống và sử dụng các thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ tự nhiên để bé dễ hấp thụ. Tuy nhiên, cần kiên trì thực hiện trong thời gian dài mới cải thiện tốt triệu chứng biếng ăng cho bé. Việc kết hợp nhiều loại thực phẩm chức năng cùng lúc hoặc thay đổi liên tục nhiều loại trong thời gian ngắn có thể khiến hệ tiêu hóa của bé không kịp thích nghi và dẫn đến phản tác dụng. Cha mẹ hãy thường xuyên truy cập website vinmec.com để cập nhật những thông tin chăm sóc cho bé hữu ích nhé.