Làm gì nếu trẻ bỏ bú sau khi tiêm phòng?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Nguyễn Thái Ngọc Châu – Bác sĩ Nhi sơ sinh – Khoa Nhi – Sơ sinh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.

Có tới 90% trường hợp trẻ bị nóng sốt, mệt mỏi dẫn tới biếng ăn, thậm chí trẻ bỏ bú sau khi tiêm phòng. Việc cha mẹ cần làm khi gặp trường hợp này là chăm sóc và bổ sung dinh dưỡng để kích thích sự thèm ăn của trẻ.

Tình trạng trẻ bỏ ăn sau khi tiêm phòng thường chỉ diễn ra trong khoảng từ 7 – 10 ngày. Sau khoảng thời gian này, trẻ có thể ăn uống ngon miệng trở lại. Nhưng cá biệt có một số trường hợp trẻ không muốn ăn uống kéo dài hoặc trẻ bỏ bú và quấy khóc gây ảnh hưởng tới sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân khiến trẻ bỏ bú sau khi tiêm phòng có thể là do:

• Sau khi tiêm phòng, hệ miễn dịch của trẻ có nhiệm vụ nhận diện, tiếp nhận vắc-xin và tạo kháng thể giúp trẻ chống lại bệnh tật. Do đó, khi vắc-xin mới vào cơ thể trẻ, hệ miễn dịch sẽ phải làm việc nhiều hơn để “ghi nhớ” chúng, khiến trẻ bị mất sức. Tình trạng này biểu hiện bằng hiện tượng sốt, mệt mỏi, tiêu chảy, chán ăn… ở trẻ. Với những trẻ có sức đề kháng yếu, hệ miễn dịch sẽ làm việc vất vả hơn, khiến cho trẻ cảm thấy mệt mỏi và không muốn ăn bất cứ thứ gì.
• Ngoài ra, tình trạng trẻ tiêm xong bỏ bú còn có thể do trẻ sợ tiêm và mệt mỏi vì khóc quá nhiều. Với người lớn, tiêm phòng chỉ có cảm giác như kiến cắn. Thế nhưng đối với trẻ nhỏ, đa số trẻ khi trông thấy mũi tiêm là sợ và khóc. Có trẻ khóc suốt trong quá trình tiêm vì đau và ngay cả khi về nhà cảm giác đau vẫn còn. Chưa kể đến việc tại vị trí tiêm còn sưng tấy, khiến trẻ đau nhức, quấy khóc không ngừng, dẫn tới mệt mỏi nên trẻ bỏ bú.

Nếu không phải là chứng biếng ăn mạn tính thì tình trạng trẻ bỏ bú sau khi tiêm phòng chỉ là tạm thời và sẽ hết sau 7 – 10 ngày. Tuy nhiên, nếu sau khoảng thời gian này trẻ vẫn biếng ăn thì bạn không nên chủ quan, cần can thiệp ngay để tránh những hậu quả sau:

• Trẻ sụt cân nhanh chóng, da xanh xao, mệt mỏi vì cơ thể trẻ không nhận đủ dưỡng chất quan trọng từ thực phẩm.
• Chứng biếng ăn sau tiêm phòng của trẻ sẽ trở thành biếng ăn mạn tính nếu bạn không có giải pháp xử lý kịp thời, để trẻ liên tục bỏ ăn.
• Trẻ sợ ăn và sợ cả tiêm phòng, hậu quả là bạn sẽ càng vất vả hơn trong những lần đưa trẻ đi tiêm và cho trẻ ăn sau này.

Lưu ý, nếu trẻ bỏ bú sau khi tiêm phòng kèm nóng sốt, quấy khóc nhiều bạn cần theo dõi kỹ và đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay nếu tình trạng nóng sốt không suy giảm hay trẻ không chịu ăn uống gì.

Việc chăm sóc và bổ sung dinh dưỡng cho trẻ trước và sau khi tiêm phòng là rất cần thiết, vì nó giúp cho trẻ khỏe mạnh, đáp ứng tốt với vắc-xin. Theo đó, để tránh tình trạng trẻ bỏ ăn sau tiêm phòng, bạn hãy:

• Chế biến các món ăn dạng lỏng, mềm như cháo, súp… để trẻ hấp thu dễ dàng, giúp việc ăn uống của trẻ diễn ra nhanh hơn.
• Cho trẻ ăn đa dạng các loại thực phẩm, đặc biệt các món ăn trẻ thích để kích thích sự thèm ăn của trẻ. Lưu ý, bạn nên tăng cường lượng vitamin và khoáng chất (có trong rau xanh, trái cây và các loại củ) trong thực đơn hàng ngày của trẻ để hỗ trợ hấp thu.
• Không ép trẻ ăn bằng mọi cách, vì làm vậy có thể gây tác dụng ngược khiến trẻ càng sợ ăn hơn. Thay vào đó, bạn có thể cho trẻ uống sữa, ăn thêm các bữa phụ như phô mai, sữa chua, sinh tố… để bù đắp lượng dinh dưỡng trẻ không nhận đủ trong các bữa chính.
• Phần lớn trẻ sẽ cảm thấy mệt mỏi sau khi tiêm phòng và ăn rất ít hoặc không muốn ăn. Vì vậy bạn hãy chia nhỏ các bữa ăn để đảm bảo trẻ vẫn được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng sau tiêm phòng. Nếu không, tình trạng trẻ đứng cân hoặc sụt cân chắc chắn xảy ra.
• Ngoài ra, bạn có thể bổ sung thêm men vi sinh và một số loại vi chất như vitamin nhóm B, kẽm, lysin… trong 1 – 2 tuần sau khi tiêm phòng để kích thích cảm giác ăn ngon miệng ở trẻ.

Tóm lại, tình trạng trẻ bỏ ăn sau khi tiêm phòng khá phổ biến nhưng chỉ là tạm thời và sẽ hết sau 7 – 10 ngày. Nếu sau khoảng thời gian này trẻ vẫn biếng ăn thì bạn không nên chủ quan, cần tham vấn ý kiến bác sĩ để tránh ảnh hướng tới sức khỏe của trẻ.